Vandaag ga ik het hebben over één van mijn oude liefdes: radio. Ik heb het al eerder gememoreerd: ik ben daar mijn journalistieke (nou ja…) carrière begonnen en ik heb nog steeds een enorm zwak voor dat technisch gezien ouderwetsche medium.
Ik heb er op deze site al eerder over geschreven en voorspelde toen dat, dankzij nieuwe technieken zoals DAB+ en 5G analoge radio geen lang meer beschoren was. En het doet me veel plezier om te kunnen zeggen dat ik, in ieder geval voorlopig, volkomen ongelijk had. Sterker nog, het lijkt alsof radio aan een opleving bezig is. Met de Top 2000 2023 die allerlei records brak en bijna alle nieuwsmedia die het afscheid van Hans Hoogendoorn als ‘de stem van Met het oog op morgen’ meldden is radio (al dan niet via FM) weer hot news. Maar in 2023 is er heel wat verandert in het FM-landschap. En daar ga ik het over hebben.
Op de FM-band is een beperkt aantal radiostations mogelijk. Dat zijn de vier landelijke publieke omroepen (Radio 1, 2, 3 en 4) en de regionale omroepen. Daarnaast is er een behoorlijk aantal lokale stations. Die hoeven niet allemaal een unieke frequentie te hebben: als ze maar ver genoeg van elkaar verwijderd zijn kunnen ze best op dezelfde frequentie uitzenden. En dan is er nog een aantal landelijke frequenties ‘over’, die de overheid via een veiling toewijst aan de verschillende commerciële zenders. In 2023 werd weer zo’n veiling gehouden, met als gevolg dat het radiolandschap per 1 september 2023 behoorlijk op de schop ging. Omdat de veiling en vooral de aanloop er naar toe een aardige soap was blik ik daar met plezier (en enige mate van leedvermaak, het beste vermaak) op terug.
De veiling van FM-frequenties, die op 7 juli 2023 zijn climax bereikte, had een lange aanloop. Eerst zou er überhaupt geen veiling plaatsvinden en zouden de bestaande vergunningen verlengd worden. Kink FM, dat een FM frequentie wilde, stapte daarop naar de rechter. Hoewel het station in eerste instantie een kort geding verloor, kwam de veilingsoap daarna pas goed op gang. In augustus 2022 bepaalde de rechter dat de verlenging ongedaan moest worden gemaakt. Formeel zou de nieuwe veiling vóór 1 september 2022 moeten plaatsvinden, maar dat was niet haalbaar. De rechter bepaalde daarom dat de nieuwe einddatum 1 september 2023 zou worden.
Die rechterlijke uitspraak was tegen het zere been van Talpa Network (Radio 538, Sky Radio, Radio 10 en Radio Veronica) en RadioCorp (100% NL en SLAM!), die besloten in beroep te gaan tegen de uitspraak. Uiteindelijk bleef het besluit van de rechter overeind.
Alles leek klaar voor de veiling, maar de ACM besloot ook iets te vinden: de Autoriteit Consument en Markt stelde in een advies dat bedrijven maximaal drie commerciële FM-frequenties mogen hebben. Dat was vooral in het nadeel van Talpa, dat op dat moment vier (4) frequenties exploiteerde. Het Kabinet nam het advies van de ACM over zodat Talpa hoe dan ook één station zou kwijtraken.
Maar toen, op een mooie 4 juli, was het dan echt zo ver: de veiling begon. Als belangstellende waarnemer merkte je daar weinig van, want tot de uitslag werd er niet gecorrespondeerd. Op 7 juli kwam het voor sommigen verlossende woord: de negen frequenties waren geveild. Dat leidde tot een aardige stoelendans, want het radiolandschap zag er na de veiling als volgt uit:
1) Talpa Radio, 101 FM en DAB+ (was: Sky Radio)
2) Talpa Radio, onder andere 103.0/103.2 FM en DAB+ (was: Radio Veronica)
3) DPG Media, 100.4 FM, 100.7 FM en DAB+ (was: Qmusic)
4) Business Nieuws Radio, onder andere 91.3/100.1 FM en DAB+ (was: BNR)
5) Mediahuis, onder andere 91,1/95.2 FM en DAB+ (was: SLAM!)
6) Talpa Radio, 102 FM en DAB+ (was: Radio 538)
7) DPG Media, onder andere 103.8/104.1 FM en DAB+ (was: Radio 10)
8) Financial News Radio*, onder andere 90.5/90.7 FM en DAB+ (was: Sublime)
9) Mediahuis, onder andere 104.4/104.6 FM en DAB+ (was: 100% NL)
De veiling leverde uiteindelijk, want daar gaat het natuurlijk om, 152,8 miljoen euro op voor de schatkist. De vergunningen blijven de komende twaalf jaar, tot 2035, geldig.
En vooral van dat laatste word ik wel blij. Waar ik eerder verwachtte dat het zo rond 2028 wel klaar zou zijn met de analoge radio, gaat dat nu minstens tot 2035 duren. Waarom? Is radio dan zo’n geweldig medium? Nou nee, de geluidskwaliteit is eigenlijk wat beperkt. En of het nieuws via de radio nou sneller of betrouwbaarder of beter is dan via andere kanalen valt ook te betwijfelen. En dan is er nog altijd de mogelijkheid om via DAB+ of via ‘het internet’ te luisteren (5G dekt ondertussen wel het hele land land). Maar dat heeft niet de charme van het deraaien aan zo’n knop, aan het precies afstellen zodat het naaldje van de signaalsterkte-indicator precies in het midden staat of wanneer het lampje ‘Stereo’ gaat branden.
Ik weet het, ik ben een ouwe lul. And on that bombshell… oh wacht, dat is een ander medium.
The Sweet Spot 